Geen waarborg voor Project One
Geachte heer, geachte mevrouw, geacht parlementslid,
Als bezorgde burger richt ik mij tot u en alle Vlaamse parlementsleden om er bij viceminister-president Crevits en de andere leden van de Vlaamse regering op aan te dringen geen waarborg te verlenen voor de financiering van INEOS Project One. Het project is economisch zo risicovol dat de banken enkel bereid zijn het te financieren als de Vlaamse overheid via de Participatiemaatschappij Vlaanderen (PMV) garant staat met een waarborg van 250-500 miljoen euro. Het is onaanvaardbaar dat de Vlaamse belastingbetaler hiervoor opdraait.
INEOS heeft meer dan twee jaar geleden het plan opgevat om in de Antwerpse haven twee nieuwe fabrieken te bouwen voor de productie van basisgrondstoffen voor nog meer plastic: een propaandehydrogenatie-unit en een ethaankraker, samen “Project One”. Die zouden op basis van Amerikaans schaliegas propyleen en ethyleen maken. Dit zijn de twee meest gebruikte grondstoffen voor de productie van nieuw plastic waarvan naar verwachting 40% naar single-use plastics zou gaan.
INEOS beweert te willen inzetten op de ethaankraker omwille van een sterk gestegen vraag naar ethyleen. Er is echter sprake van structurele overproductie aan ethyleen. De tijdelijke opflakkering van de vraag naar ethyleen zal nog in de loop van dit jaar terugvallen naar het niveau van structurele overcapaciteit volgens algemeen erkende markt- en sectoranalisten. Europa is op het vlak van grondstoffen voor plastic een netto-importeur (wat betekent dat ze de grondstoffen enkel invoeren en niet zelf produceren), en is dus extra kwetsbaar voor marktverstoringen. De Vlaamse overheid investeert dus belastinggeld in industriële activiteiten waar ze zelf totaal geen grip op heeft omdat deze volledig afhankelijk zijn van internationale marktomstandigheden. Nù inzetten op een nieuwe ethaankraker, gebaseerd op een – opzettelijk? – hardnekkige misvatting over de evolutie van de wereldwijde grondstoffenmarkten, zou INEOS (en de facto ook de Vlaamse overheid omwille van haar waarborg voor de financiering van Project One) wel eens zuur kunnen opbreken.
“Is deze fabriek wel rendabel zonder subsidies?”, lezen we in een rapport van Fairfin. Het project is economisch zo risicovol dat INEOS er alleen mee kan doorgaan als de Vlaamse Overheid garant staat voor de mogelijke verliezen. Gaat u toestaan dat de Vlaamse overheid de Vlaamse belastingbetaler laat opdraaien voor deze risicovolle investering door het verlenen van een waarborg? Aanvaardt u dat de Vlaamse regering mogelijks een gat van een half miljard euro in de begroting slaat voor dit schadelijk project?
Voor elke investering is INEOS quasi volledig afhankelijk van externe schuldfinanciering, die het op vervaldag meestal terugbetaalt door middel van het uitgeven van nieuw schuldpapier. Verschuldigde intresten kon INEOS tot op heden steeds wel ophoesten uit winst op operationele resultaten. Door zichzelf miljarden dividenden uit te keren wanneer er een uitzonderlijke toevloed is van liquiditeiten (door bv. de verkoop van activa), vloeit het kapitaal dus volledig naar de privérekening van CEO Jim Ratcliffe en zijn beide vennoten en hebben de meeste vennootschappen binnen de groep amper voldoende cash om het hoofd boven water te houden bij tegenvallende resultaten.
Mee dankzij de ononderbroken inspanningen van burgers en via gerechtelijke procedures gevoerd door 14 verschillende milieu- en klimaatorganisaties, werd het project intussen herleid tot “Project 0.5”. In januari 2021 schrapte INEOS de bouw van de PDH-unit omwille van de onzekerheid van deze investering. De focus ligt nu op de bouw van de nieuwe ethaankraker, die ethaan uit schaliegas zal verwerken tot ethyleen en jaarlijks bijna een miljoen ton CO2 zal uitstoten. Met een keuze voor nog meer CO2 en productie van wegwerpplastic slaat de haven van Antwerpen de foute weg in voor de toekomst.
INEOS Project One heeft geen plaats in de Antwerpse haven of daarbuiten. Het is een project dat op korte termijn zal ingehaald worden door steeds strengere Europese maatregelen. Dat maakt de investering vooraf al nutteloos en onverantwoord. Door te investeren in klimaatpositieve, circulaire projecten kan de Vlaamse overheid meer duurzame jobs creëren en van de Antwerpse haven een voortrekker maken in de transitie naar een duurzame, klimaatneutrale chemie.
We vragen daarom ook te stoppen met het doorsluizen van publiek geld via subsidies en fiscale gunstmaatregelen aan dergelijke fossiele projecten. We rekenen op u om er bij minister Crevits en haar collega’s op aan te dringen geen waarborg toe te kennen aan dit ecologisch en economisch waanzinnig project maar mee in te zetten op een duurzame en klimaatpositieve haven van Antwerpen.
Met hoogachting,