DE HAVEN ZAL KLIMAATNEUTRAAL EN SOCIAAL ZIJN
Met Ineos Will Fall voeren we actie voor een klimaatneutrale haven in Antwerpen. Voor ons is deze strijd onlosmakelijk verbonden met de strijd voor kwaliteitsvolle jobs en respect voor werknemers. Dat schrijven we niet alleen, maar dat nemen we ook mee in onze acties.
Eind 2019 werd er zes weken gestaakt bij Ineos Phenol in de Antwerpse haven. Wij, klimaatactivisten van Ineos Will Fall, besloten deze staking te steunen en vervoegden de personeelsleden van Ineos in de vroege uurtjes aan het stakingspikket tot 8 keer toe. Op die manier maakten we duidelijk dat wij ondubbelzinnig de strijd steunen voor een gezonde en veilige werkomgeving en respect voor basisrechten. De klimaatneutrale, circulaire haven van de toekomst, waar ook de klimaatbeweging voor strijdt, kan enkel gerealiseerd worden met de kennis en ervaring van de mensen die er werken.
Tijdens onze aanwezigheid aan het stakerspikket luisterden we naar het verhaal van arbeiders en werknemers, een stem die binnen de klimaatbeweging niet altijd gehoord wordt. Zo kwamen we onder andere te weten hoe bestuursleden van Ineos hun werknemers straffen, enkel voor het uiten van bezorgdheden over veiligheid en sociale rechten. Dit is zorgwekkend en wij geloven dat dit soort bedrijfsmentaliteit geen plaats heeft in de haven van de toekomst.
De aanleiding voor de staking bij INEOS Phenol was het ontslag van een man met 27 jaar dienst. Niet toevallig had deze man, als vakbondsafgevaardigde, in het verleden al strijd gevoerd tegen het sociaal wanbeleid bij Ineos. In 2009 startte hij een rechtzaak omwille van het niet uitbetalen van het correct aantal wettelijke feestdagen. Het Gentse Arbeidshof besliste uiteindelijk in het voordeel van de werknemers van INEOS Phenol en veroordeelde het bedrijf tot uitbetaling van een compensatie aan alle werknemers, voor een totaalbedrag van 2,6 miljoen euro. In 2011 moest de Raad van State dan weer ingrijpen om het bedreigde stakingsrecht van de arbeiders van INEOS Feluy te beschermen.
Het wanbeleid van de chemiereus rijkt bovendien verder dan de Belgische vestigingen: het maakt deel uit van de managementcultuur van INEOS. Eigenaar van INEOS, Jim Ratcliffe, werd multimiljardair door het opkopen, liquideren en doorverkopen van bedrijven, een praktijk die voor weinig maatschappelijke meerwaarde zorgt. Zo dreigde hij in 2013 de volledige Grangemouth-vestiging (UK) van Ineos te sluiten, tenzij werknemers en vakbonden akkoord zouden gaan met het bevriezen van de lonen en een stakingsverbod over een periode van 3 jaar.
Ondanks het antisociaal beleid en de enorm vervuilende productieprocessen waar Ineos voor kiest, doet de Vlaamse overheid er alles aan om dit bedrijf te paaien. Ineos Project One kan rekenen op miljoenen euros staatssteun, de Vlaamse overheid stelt zich tot 500 miljoen euro garant voor de financiering van twee nieuwe fabrieken en ze kunnen rekenen op gigantische kortingen op hun energiefactuur.
De rode loper uitrollen voor dit project is economisch allesbehalve verstandig. De investering is zo risicovol dat banken en andere investeerders alleen meestappen als de Vlaamse regering zich voor een half miljard euro garant stelt. Het business plan achter deze fabriek is blijkbaar helemaal niet zo solide. Bovendien dreigt de haven de boot volledig te missen in de overgang naar een circulaire haven en zal daarmee haar concurrentiepositie achteruit zien gaan. Dit is niet het toekomstgerichte project waar ons belastinggeld voor zou moeten dienen.
Net terwijl de ogen moeten worden gericht op een transitie naar een circulaire en klimaatneutrale haven wordt er met Ineos Project One een grote stap achteruit gezet. Die transitie is een enorme uitdaging maar het biedt ook veel kansen. het kan op veel vlakken zorgen voor een verbetering van de levenskwaliteit: behalve voor een leefbaar klimaat zorgt het ook voor betere luchtkwaliteit waar Antwerpen naar snakt. Bovendien is de overschakeling naar een fossielvrije haven ook in economisch opzicht een absolute noodzaak, want bij blijvende investeringen in fossiele industrie zijn de kosten en schade in de nabije toekomst niet te overzien (overstromingen, hittegolven, stormen, bosbranden). De fossiele industrie, en de schaliegasindustrie in het bijzonder, staat verder bekend om haar mensenrechtenschendingen: mensen worden van hun land verdreven, omwonenden worden ziek, en de natuur wordt vergiftigd en onherstelbaar beschadigd. Met Ineos Will Fall willen wij geen industrie die draait op mensenrechtenschendingen.
Een klimaatneutrale en circulaire haven is de beste garantie op een gezonde en welvarende toekomst. Met Ineos Will Fall eisen we dat het industrieel beleid zich vanaf vandaag richt op het aantrekken van bedrijvigheid die binnen een koolstof- en klimaatneutrale visie op de haven past en tegelijk voor kwaliteitsvolle jobs zorgt. In plaats van subsidies te geven aan antisociale bedrijven die de klimaatverandering alleen maar erger maken, eist Ineos Will Fall de oprichting van een sociaal transitiefonds. Een dergelijk fonds kan gebruikt worden om zoveel mogelijk werk- en inkomenszekerheid te garanderen voor de huidige werknemers in en rond de haven, en voor begeleiding en scholing zodat werknemers vlot aan de slag kunnen in de nieuwe circulaire economie.
Concrete samenwerking tussen de klimaatbeweging en de arbeidersbeweging blijkt niet altijd vanzelfsprekend. Er is bijvoorbeeld een cultuurverschil en dat was aan het stakerspikket merkbaar. Het eerste contact was ongemakkelijk, de stakers vroegen zich af wat we daar kwamen doen en waren erop beducht dat we de aandacht zouden wegkapen. Het actief uiten van solidariteit door elke ochtend om 6u opnieuw op te dagen en de vrieskou te trotseren werd gewaardeerd en zorgde voor toenadering.
Het wantrouwen van de arbeiders is ook te begrijpen: voor hen staat hun directe toekomst en hun levensonderhoud op het spel. Een nieuwe job vinden buiten de petrochemie is niet vanzelfsprekend. Als de huidige fossiele industrie plotsklaps wegtrekt of instort, betekent dat een drama voor veel gezinnen. De herinnering aan de sluiting van de mijnen en het sociaal drama leeft nog steeds. Ineos Will Fall neemt hierin duidelijk positie in: het kan niet zijn dat arbeiders en werknemers de prijs betalen voor het roekeloze gedrag van de investeerders en ondernemers in de fossiele industrie.
INEOS Project One heeft geen plaats in de haven van de toekomst. Het is een rampzalig project voor klimaat en milieu, van een bedrijf met een antisociale managementcultuur. Wij reiken daarom de hand aan alle werknemerorganisaties en sociale organisaties die samen met ons beleid en investeringen mét visie eisen: de transitie naar de haven van de toekomst zal sociaal zijn of zal niet zijn!
